Ripërcaktimi i kufijve do rikthehet, s’ka opsion tjetër – kundërshtarët nuk iu frikësuan zgjidhjes historike, por historisë së një njeriu

Shumë veta e kanë harruar, të tjerë mbase akoma nuk e dinë dhe pak vetave u kujtohet se për herë të parë idenë për një zgjidhje finale mes Kosovës e Serbisë nëpërmjet ripërcaktimit të kufijve e ka dhënë Lëvizja për Bashkim.

Por, për lëvizjen e vogël politike të sapoformuar, propozime të tilla ishin ambicie të mëdha asokohe.

Vetë një nga themeluesit e LB-së dhe nga 2014-ta kryetar i saj, Valon Murati, e pranon se ndërkombëtarët s’ishin gati as ta shqyrtonin, aq më pak ta pranonin. Veçanërisht amerikanët.

“E dimë rezistencën e faktorit ndërkombëtar e sidomos amerikanëve kundër kësaj ideje, përkatësisht politikën e tyre të mos ndryshimit të kufijve në Ballkan”, shpjegon të kaluarën Murati në këtë intervistë për Albanian Post.

Jo veç ndërkombëtarët. Ideja iu dukej e jashtëkohëshme edhe liderëve politik vendas.

“Një prej tyre ka qenë Hashim Thaçi”, tregon Murati. “Na patën thënë se amerikanët nuk po e lënë të hapet kjo temë”.

10 vjet më vonë, personazhet kishin mbetur të njëjtë, por kohërat kishin ndryshuar, sepse kishin ndryshuar edhe amerikanët.

“Dhe unë nuk kam nevojë të zbuloj asnjë fshehtësi në këtë drejtim, sepse qëndrimi amerikan i cili paralajmëroi ndryshim të politikës amerikane, në raport me të kaluarën sa i përket çështjes së kufijve, është publik dhe daton për opinion prej intervistës së ish ambasadorit Greg Delawie në Rubikon diku në maj ose qershor të vitit 2018”, kujton Murati.

Për befasinë e Muratit, që propozimi i tyre i para 10 vjetësh të mos realizohej s’ishte më nevoja ta kundërshtonin amerikanët, sepse atë po e bënin vetë shqiptarët në Kosovë.

“Unë në jetën time, deri në verën e vitit 2018 kur u hap tema e ripërcaktimit nga ish presidenti Thaçi, nuk kam besuar se ndonjëherë do të më duhet t’i bind shqiptarët për këtë çështje”, thotë ai.

Ripërcaktimi, i ribrenduar si korrigjimi i kufijve s’u përkrah nga asnjë parti politike.

Tani kur e mendon, Murati është i bindur se më s’ishte problem mesazhi, por lajmëtari.

Të gjithë, përfshirë partinë e tij, iu trembën ngrirjes së Hashim Thaçit në histori.

“Në këtë kontekst partitë politike u frikësuan se ish presidenti Thaçi nëse e realizon atë projekt, e bashkë me të edhe një Union Kosovë-Shqipëri, do të ishte i ‘përjetshëm’ në skenën politike”.

Brenda Kosovës ishte kështu, jo edhe jashtë saj.

“Në periudhën kur kjo temë u hap, ishte lejuar si zgjidhje e mundshme jo vetëm nga amerikanët por edhe nga një pjesë e mirë e evropianëve, përfshirë Francën (dhe Brukselin)”.

Kundërshtuan vetëm gjermanët, por kundërshtuan ashpër.

“Gjermania e frikësuar nga destabilizimi në rajon dhe nga lobimi që bënë disa nga vendet tona fqinje nga frika sesi kjo mund të reflektonte në situatën e tyre të brendshëm u vu fuqishëm në veprim me krejt arsenalin propagandistik, politik, e të shoqërisë civile për ta ndalur këtë ide (pa ofruar as atëherë e as sot ndonjë alternativë)”.

Tani, katër vjet pas, Murati thotë se Kosova ka përballë Asociacionin – i cili, si me, si pa kompetenca ekzekutive e bllokon funksionalizimin e shtetit – dhe status quon e cila s’shkon askund, por s’çon askund po ashtu.

Nga 2018 kohë ka kaluar, por koha s’i ka kaluar ripërcaktimit të kufijve, beson kryetari i LB-së.

“Kjo temë do të rikthehet natyrshëm”, deklaron Muarti. “Qoftë me dështimin e projektit të asociacionit në fazën e nënshkrimit, qoftë nëse nënshkruhet në atë të implementimit, por edhe në qoftë se insistojmë si politikë të vazhdojmë me status-quon aktuale”.

Por, frika e ish-ministrit është se kur natyrshmëria ta kthejë prapë si temë, pozicionet e fuqisë që vazhdimisht lëvizin, do të mund të mos e gjejnë Kosovën dhe aleatët e saj, në kombinimin që ishte në vitin 2018.

Murati vetë – si propozues themeltar – është i gatshëm t’i pres rrethanat e reja, çështja është si do ta presin ato rrethana Kosovën.

“Sigurisht që frikësohem se ne do të jemi në një pozicion më të dobët kur të hapet kjo temë në të ardhmen për shkak të lodhjes sonë me jofunksionalitetin e shtetit të Kosovës, spastrimit gradual etnik që po ndodh në Kosovën Lindore si dhe betonizimit të interesit serb tek lumi Ibër”.

Intervista e plotë e Albanian Post me Valon Muratin, ish-pjesëtar i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ish-ministër dhe udhëheqësi i Lëvizjes për Bashkim:

Albanian Post: Zotëri Murati, në shkrimin tuaj të fundit ripërcaktimin e kufijve, ju nuk e quani vetëm zgjidhja më e mirë, por zgjidhja e vetme. Përse mendoni kështu?

Valon Murati: Pra jo vetëm që opsionet e asociacioneve (me e pa kompetenca ekzekutive janë të dëmshme), por vetë Kushtetua e Kosovës ka elemente që e bëjnë shtetin tonë jofunksional. Shpesh entuziastët liberalë kanë dëshirë ta quajnë Kosovën një shtet qytetar, e në anën tjetër ky shteti ynë, nuk mund ta ndryshojë asnjë presje të kushtetutës pa 2/3 e pakicave.

Ky është themeli i jofunksionalitetit dhe ne duhet të shfrytëzojmë këto bisedime jo për t’ia rënduar vetes jetën me ndonjë mekanizëm shtesë si asociacioni, që kur të kombinohet me kushtetutën nga godet edhe më shumë në funksionalitet, por përmes një marrëveshjeje ndërkombëtare me Serbinë të krijojmë rrethanat për të ndryshuar kushtetutën tonë dhe për ta bërë vendin tonë një vend normal dhe funksional. Hajde t’i kthehemi opsioneve të tjera.

Le të themi sy dy opsionet e tjera janë mbetja e status-quos aktuale dhe tjetra ajo e lidhur me asociacionin  e komunave serbe në Kosovë. Status quo nuk mund të jetë e qëndrueshme në planin afatgjatë dhe është torturuese për Kosovën dhe zhvillimin e saj (në të gjitha fushat) por po ashtu mbart me vete edhe rrezikun e destabilizimit të saj.

Destabilizimi i Kosovës, është destabilizim i interesit amerikan në këtë pjesë të botës, andaj status quo edhe për shkak të rrethanave ndërkombëtare është vështirë i qëndrueshëm. Por ‘dashuria’ jonë me status-quon, edhe për shkak të betejave të brendshme politike (mos të harrojmë se kryeministri aktual Kurti është ngritur në skenën politike duke refuzuar dhe luftuar me të gjitha mjetet të gjitha opsionet që janë ofruar në bisedimet me Serbinë) dhe dominimit të populizmit në skenën tonë politike sa i përket bisedimeve me Serbinë ka rreziqet e veta po ashtu.

Aleatët tanë, përfshirë amerikanët, duke qenë se ne i kemi refuzuar të gjitha zgjidhjet dhe qeveria jonë mund t’i refuzojë prapë, pa ofruar alternativa, duke dashur që të mbyllin derën e ndonjë rreziku aktual për destabilizim të situatës sidomos nga Rusia, edhe mund të imponojnë në një moment të caktuar zgjidhje si kjo me asociacionin, të cilat mund të duket se po krijojnë ndonjë qetësim aktual, por personalisht jam i bindur se ato janë hap drejt një status quoje tjetër.

Përveç status quos si më e mundshmja trajtohet një marrëveshje të cilën mund ta quajmë si opsioni i asociacionit. Edhe ky opsion në të vërtetë ka shumë nën variante. Ky për të cilin ka një pajtueshmëri herë të heshtur e herë të hapur është varianti i asociacionit pa kompetenca ekzekutive dhe në përputhje me kushtetutën.

Pastaj të tjerat dihet: asociacioni me kompetenca ekzekutive, autonomi për veriun etj. Së pari nuk ka kurrfarë garancie që me ndonjë prej këtyre lëshimeve të Kosovës Serbia do të na njoh. E dyta edhe sikur të na njoh, madje edhe sikur të bëhemi anëtar të organizatave ndërkombëtare, ne shumë shpejt do të kalojmë në një status-quo të imponuar nga rregullimi i brendshëm.

Kjo do të nënkuptonte se Kosova do të vazhdonte të kishte probleme me funksionalitetin e saj. Me këtë kushtetutë dhe me asociacionin, Serbia përmes përfaqësuesve politik të serbëve (si Lista Serbe) do të ishte këmbëkryq në Kosovë duke minuar e çminuar funksionimin e shtetit të Kosovës sipas tekeve të saja. Shumë më e rëndësishme se njohja nga Serbia dhe pranimi në organizata ndërkombëtare është që fundi i dialogut të na rris funksionalitetin duke pasur parasysh se duke u nisur nga Bosnja dhe Hercegovina e duke shkuar në Afrikë e Azi kemi një numër të madh të shteteve që janë të pranuara dhe anëtare të OKB-së por janë shtete të brishta/fragile (ato që më parë klasifikoheshin si të dështuara/faile), përkatësisht krejtësisht jofunksionale.

Nuk duhet ta biem veten në situatë kur duke e dëmtuar funksionalitetin shtetit, ia humbin kuptimin pavarësisë sonë për të cilën kemi sakrifikuar aq shumë.

Albanian Post: Në një pjesë të shkrimit tuaj thoni se ripërcaktimi i kufijve ishte plani B i mundësuar edhe “me aminin e amerikanëve”. Këtë e keni fakt të ditur, informacion, apo supozoni se ishte ashtu?

Valon Murati: Ne si Lëvizje për Bashkim zyrtarisht me idenë e ripërcaktimit të kufijve kemi dal që nga viti 2008. E dimë rezistencën e faktorit ndërkombëtar e sidomos amerikanëve kundër kësaj ideje, përkatësisht politikën e tyre të mos ndryshimit të kufijve në Ballkan. Përfaqësuesit e pushtetit të atëhershëm, kur ne ia patëm prezantuar platformën tonë, na patën thënë se amerikanët nuk po e lënë të hapet kjo temë. Një prej tyre ka qenë Hashim Thaçi. Dhe unë nuk kam nevojë të zbuloj asnjë fshehtësi në këtë drejtim, sepse qëndrimi amerikan i cili paralajmëroi ndryshim të politikës amerikane, në raport me të kaluarën sa i përket çështjes së kufijve, është publik dhe daton për opinion prej intervistës së ish ambasadorit Greg Delaëie në Rubikon tek Adriatik Kelmendi diku në maj ose qershor të vitit 2018.

Nëse më parë amerikanët kanë qenë kategorik dhe madje as nuk kanë lejuar të përmendet ideja e ripërcaktimit të kufijve, që nga ajo intervistë e deri në ditët e sotme në deklarimet e Gabriel Escobarit, ata deklarojnë se pranojnë çfarëdo zgjidhje për të cilën pajtohen palët.

Nuk funksionon diplomacia e nivelit të SHBA-ve përmes përkrahjes publike për projekte të caktuara. Ata përcaktohen publikisht për parimet, e jo për zgjidhjet konkrete. Sigurisht se favorizojnë edhe zgjidhje konkrete dhe në momente të caktuara ata i shtyjnë ato por jo domosdo çdoherë publikisht.

Ju e dini se deri në momentet e fundit nuk deklaroheshin as për pavarësinë e Kosovës. E rëndësishme është se ata e kanë dhënë dritën e gjelbër se nëse palët merren vesh edhe ripërcaktimi i kufijve është një opsion i pranueshëm. Dhe ky është parimi i cili ka ndryshuar thelbësisht me të kaluarën. Kjo është një lëvizje e madhe, dhe nuk lidhet veç me ne por me zhvillimet gjeopolitike në botë.

SHBA-të viteve të fundit kanë filluar të kuptojnë se rritja e vetëbesimit mbi fuqinë e tyre të Rusisë dhe fuqizimi real ekonomik e ushtarak kinez, që në një moment mund të shndërrohet në ndikimi politik, mund të rrezikojnë interesat amerikane në botë, përfshirë Ballkanin Perëndimor. Në Ballkanin Perëndimor i kemi disa vatra krize të cilat mund t’i trazojë Rusia e në të cilat pastaj mund të përziej duart edhe Kina (sado që ajo mban profil të ultë dhe është momentalisht prezente vetëm në planin ekonomik).

Ndër ato vatra është Kosova, përkatësisht problemet e pazgjidhura me Serbinë e me theks të posaçëm veriu i Kosovës. Po ashtu për dallim prej Bosnjë dhe Hercegovinës, ky problem është konsideruar më lehtë i zgjidhshëm dhe prandaj është lejuar të shkohet në drejtim të ripërcaktimit të kufijve, pra drejt përfshirjes edhe të Kosovës Lindore në tavolinën e bisedimeve.

Është më i lehtë sepse kemi dy situata të ngjashme me popullsi homogjene dhe vazhdimësi territoriale me vendet e popujt përkatës dhe pa ndonjë lëvizje të madhe mund të zgjidhet problemi, përderisa struktura etnike dhe rregullimi i brendshëm e bën Bosnjë dhe Hercegovinën më problematike për ta zgjidhur.

Më duhet ta theksoj se pjesë e këtyre ndryshimeve gjeopolitike, është edhe fakti se sot flitet shumë më lirshëm për bashkimin e Kosovës dhe të Shqipërisë sesa në të kaluarën kur kjo anatemohej. Andaj ripërcaktim i kufijve në mes të Kosovës dhe Serbisë e deri tek bashkimi i Kosovës dhe Shqipërisë në një entitet shtetëror sipas bindjeve të mija është pjesë e zhvillimeve të reja gjeopolitike të parashikuara nga politika amerikane së paku që nga vitet 2017/2018, e të cilat veç filluan tani me sulmin e Rusisë në Ukrainë dhe të cilat do të ndikojnë në zhvillimet e marrëdhënieve ndërkombëtare në dekadat e ardhshme.

Albanian Post: Nëse ripërcaktimi i kufijve është opsioni i vetëm dhe është i mbështetur edhe nga amerikanët, atëherë përse u demonizua qysh në paraqitje të tij dhe sot s’ke asnjë forcë politike parlamentare pozitë/opozitë që e mbështetë këtë plan?

Valon Murati: Në periudhën kur kjo temë u hap, ishte lejuar si zgjidhje e mundshme jo vetëm nga amerikanët por edhe nga një pjesë e mirë e evropianëve, përfshirë Francën (dhe Brukselin), por jo edhe nga gjermanët. Gjermania e frikësuar nga destabilizimi në rajon dhe nga lobimi që bënë disa nga vendet tona fqinje nga frika sesi kjo mund të reflektonte në situatën e tyre të brendshëm u vu fuqishëm në veprim me krejt arsenalin propagandistik, politik, e të shoqërisë civile për ta ndalur këtë ide (pa ofruar as atëherë e as sot ndonjë alternativë).

Në këtë kontekst partitë politike u frikësuan se ish presidenti Thaçi nëse e realizon atë projekt, e bashkë me të edhe një Union Kosovë-Shqipëri, do të ishte i ‘përjetshëm’ në skenën politike (njëjtë ishte situata edhe në Tiranë me kryeministrin Rama) u mobilizuan kundër, e njëkohësisht u mobilizuan edhe mediat dhe shoqëria civile (edhe nën ndikimin gjerman) duke mos i dhënë gjasa një debati qytetar për këtë zgjidhje.

Sigurisht një meritë për dështimin momental e ka edhe mënyra sesi ish presidenti Thaçi e prezantoi e mbi të gjitha sesi ai nuk arrit ta përpunojë skenën politike, madje as partinë nga vinte PDK-në, që në këtë drejtim për mua ka qenë dështimi më i madh dhe dëshpërimi më i madh. PDK në vend se të ishte në ballë të mbrojtjes së kësaj ideje, ajo doli kundër dhe e luftoi duke u bërë pjesë e anatemimit të saj.

Pra refuzimi ishte një kombinim i luftës politike kundër ish presidentit Thaçi së bashku me frikën që kishin njerëzit nga një projekt i panjohur i cili nuk u sqarua asnjëherë mirë. Mos të harrojmë kundërshtarët e kësaj ideje, ata që fusnin panik në opinionin publik, flisnin për ndarje të Kosovës, për marrje të 30% të territorit të Kosovës, për zhdukje të shtetit të Kosovës etj., gjë që i frikësonte njerëzit. Në anën tjetër si atëherë, si sot shumë politikanë, analistë, gazetarë, ekspertë, qytetarë në biseda të zakonshme e përkrahin dhe e përkrahin idenë si varianti më i mirë, por për shkak të populizmit atëherë dhe tani dalin kundër.

Mos të harrojmë se kjo ide u anatemua si ide ruse e serbe, ndërsa ne tani e kemi një situatë të çuditshme kur ish kancelarja gjermane Merkel, që trajtohej si shpëtimtare e Kosovës, tani po kritikohet për rolin e saj në hapjen e dyerve të depërtimit të interesave ruse në Evropë.

Albanian Post: Meqë ripërcaktimi i kufijve ka një reputacion kaq të keq si opsion – janë quajtur edhe tradhtarë propozuesit – a besoni se do ta ketë kush guximin që t’i futet sërish kësaj teme?

Valon Murati: Kjo temë do të rikthehet natyrshëm, qoftë me dështimin e projektit të asociacionit në fazën e nënshkrimit, qoftë nëse nënshkruhet në atë të implementimit, por edhe në qoftë se insistojmë si politikë të vazhdojmë me status-quon aktuale.

Por në vend se ky opsion të vije si produkt i interesit tonë shtetëror, qytetar e kombëtar ai do të vije pra si produkt i dështimit të opsioneve të tjera dhe rritjes së jofunksionalitetit të shtetit të Kosovës. Unë sigurisht që frikësohem se ne do të jemi në një pozicion më të dobët kur të hapet kjo temë në të ardhmen për shkak të lodhjes sonë me jofunksionalitetin e shtetit të Kosovës, spastrimit gradual etnik që po ndodh në Kosovën Lindore si dhe betonizimit të interesit serb tek lumi Ibër.

Por pa marrë parasysh, në të gjitha variantet edhe nëse ajo që fitojmë në të ardhmen do të jetë më e paktë sesa kur kjo temë u hap në vitin 2018, fitorja më e madhe do të jetë se veç me atë opsion ne bëjmë një shtet normal dhe funksional.

Albanian Post: Ju thoni edhe se “problemi Kosovë-Serbi, është një problem shqiptaro-serb”. Kritikët do të thoshin se kjo është fiks mënyra se si i konvenon Serbisë të trajtohet ky problem, sepse në këtë mënyrë anashkalon Prishtinën dhe kalon direkt në bisedime me Tiranën. Pra, realisht, kujt i konvenon që problemi të shihet nga ky dimension, si një problem mes shqiptarësh e serbësh?

Valon Murati: Ne tani mund të shtiremi naivë dhe përmes diskursit liberal e qytetar të themi se ky është një problem i të drejtave të njeriut e të pakicave dhe modeleve që duhet implementuar për të akomoduar ato. Por ne jetojmë në Ballkanin Perëndimor dhe problemi i Kosovës ka qenë problem shqiptaro-serb, sigurisht i krijuar nga nacional-shovinizmi serb dhe pushtimi i Kosovës dhe krejt projekti i lirisë së Kosovës deri në çlirimin e saj në vitin 1999 ka qenë pjesë e projektit shqiptar.

A mund të mendohet liria dhe pavarësia e Kosovës, lufta jonë çlirimtare, veprimtaria e UÇK-së, pa ndihmën e shtetit shqiptar, pa Kosovën Lindore, pa shqiptarët e Maqedonisë e pa shqiptarët e Malit të Zi? Ne nuk mund të jemi aq mosmirënjohës ndaj pjesëve të tjera të kombit por duhet ta shpërfaqim këtë të vërtetë botërisht. Me çlirimin dhe pavarësimin e Kosovës, shqiptarët janë vendosur krejt në një pozitë tjetër gjeopolitike.

Me Serbinë ka mbetur e pazgjidhur problemi i veriut dhe i Kosovës Lindore. Për këtë pjesë të çështjes shqiptare është përgjegjëse Kosova dhe institucionet e saj, sepse ajo e njeh më mirë situatën dhe e ka ndjeshmërinë ndaj Kosovës Lindore (së paku kam menduar se e ka deri në refuzimin e pabesueshëm  të vitit 2018 të projektit të ripërcaktimit të kufijve) më të madhe se shteti shqiptar. Për më tepër vetëm Kosova mund ta zgjidh atë problem në kuadër të bisedimeve me Serbinë. Shqipëria vetëm mund të ndihmojë, por bartëse është Kosova dhe institucionet e saj.

Ne në asnjë mënyrë nuk duhet të lejojmë që këto probleme të zgjidhen në relacionin Serbi-Shqipëri. Për shqiptarët dhe çështjen shqiptare këtë problem duhet dhe besoj se do ta zgjidh Kosova. Ne si Lëvizje për Bashkim madje disa herë e kemi bërë të qartë këtë pozicion tonin politik, duke qenë të vetëdijshëm që një format tjetër i bisedimeve e dëmton rëndë çështjen e Kosovës dhe të Kosovës Lindore.

Albanian Post: Si i komentoni deklarimet e Miroslav Lajcak, bërë në një intervistë me gazetaren Jeta Xharra, i cili tha se pala kosovar asnjëherë nuk e ka prezantuar si temë në dialog çështjen e shqiptarëve të Luginës, duke shtuar se do të ishte i hapur që ta pranonte këtë temë, por thjesht s’u propozua kurrë?

Valon Murati: Kjo vërtet është vajtuese për politikën tonë. Ne të vetmen armë në dorë e kemi vendosjen në tryezën e bisedimeve të çështjes së Kosovës Lindore dhe kështu të kundërpeshojmë faktin se që 12 vite ne bisedojmë vetëm për Kosovën dhe serbët në Kosovë.

Për më tepër kjo nuk na bën nder as si njerëz e jo si shqiptarë më, kur ta kemi parasysh jetën e vështirë të shqiptarëve në atë pjesë nën Serbi. Kur duhej ndihmuar e sakrifikuar për Kosovën u kërkua ndihma e të gjithë shqiptarëve, e tani kur e kemi mundësinë të shpëtojmë atë pjesë dhe vetë Kosovën ne heshtim. E pafalshme!

Albanian Post: Në fund, edhe nëse në Kosovë diskursi do të ndryshonte rreth ripërcaktimit të kufijve, përse mendoni se Serbia është e gatshme ta pranojë një opsion të tillë? Çfarë i duhet, kur veç aktualisht e kontrollon veriun dhe gjithashtu ka edhe Luginën?

Valon Murati: Unë në jetën time, deri në verën e vitit 2018 kur u hap tema e ripërcaktimit nga ish presidenti Thaçi, nuk kam besuar se ndonjëherë do të më duhet t’i bind shqiptarët për këtë çështje. Pra atëherë dhe sot, unë mendoj se ky duhet të jetë opsioni ynë, e jo opsion të cilin ne e refuzojmë. Pra ne vërtet do të duhej ta diskutonim çka nëse Serbia nuk e pranon, dhe cili do të ishte në atë rast opsioni ynë B, duke qenë ky opsioni A, e jo ne të dalim kundër. Sidoqoftë, janë një sërë arsyesh pse Serbia, apo udhëheqja e saj e ka pranuar në një moment dhe mund ta pranojë prapë një projekt të tillë edhe në të ardhmen.

Serbia ka një synim kryesor: që marrëveshja e ardhshme me Kosovën të sigurojë ruajtjen e substancës së saj etnike në veriun e vendit. Andaj në agjendën e saj politike shtyhen përpara dy opsione: ose asociacioni me kompetenca ekzekutive, apo ndonjë autonomi politiko-territoriale për veriun, ose ripërcaktim i kufijve.

Kam bindjen se interesi i Serbisë për ripërcaktimin e kufijve është më i madh sepse me projektin e asociacionit konflikti nuk përfundon por mbetet i ngrirë, krijohet një status- quo e re, e cila mund të shfrytëzohet nga Rusia.

Por tani më jo vetëm për ta destabilizuar Kosovën dhe interesin perëndimor, por edhe për ta shantazhuar Serbinë që t’ia mbaj anën Rusisë në kontekstin e ri gjeopolitik. Jo çdoherë interesat serbe dhe ruse rrahin të njëjtën gozhdë. Në anën tjetër me idenë e ripërcaktimit të kufijve para opinionit të brendshëm udhëheqja serbe mund të arsyetohet se nuk e pranoi krejtësisht Kosovën ashtu siç u servua nga ndërkombëtarë me Pakon e Ahtisaarit.

Mund të thotë se fitova diçka në veri të Kosovës dhe mbi të gjitha se e përshpejtova rrugën e Serbisë drejt Evropës, të ngadalësuar për shkak të problemit të Kosovës. Me këtë variant do të duket se edhe Serbia fitoi dhe nuk ishte humbëse. Dhe ne po ashtu fitojmë. Realisht nuk ka asgjë të keqe nëse të dy palët llogariten fitues sepse ndryshe edhe nuk mund të ketë marrëveshje.

Nuk na duhet në kufij një Serbi e hidhëruar dhe armiqësore. Dhe po, në asnjë variant, pra as në këtë të ripërcaktimit Serbia, sipas bindjes time nuk e njeh Kosovën. Por përmes ripërcaktimit të kufijve dhe ndryshimit të kushtetutës, ne bëhemi funksionalë dhe mund të ndërtojmë një raport tjetër me organizmat ndërkombëtar të cilat pas një marrëveshjeje të tillë me Serbinë, mund të na hapin dyert e mbi të gjitha NATO-ja dhe BE-ja.

Po ashtu përmes kësaj zgjidhjeje krijohen mundësitë reale edhe për ndërtimin e një raporti tjetër me Tiranën, çdoherë bazuar në vullnetin politik të qytetarëve të Kosovës por edhe të politikës në të dyja anët e kufirit. Madje njohja indirekte nga Serbia mund të vije vetëm përmes projektit të bashkimit, qoftë ai bashkim klasik, qoftë ai projekti i Unionit Kosovë-Shqipëri, që mund të jetë një projekt që i pajton edhe kosovacentristët sepse e ruan një lloj rregullimi politik autonom në Kosovë por edha ata që janë për bashkim, përmes krijimit të një entiteti shtetëror me politika të përbashkëta së paku në siguri, politikë të jashtme dhe ekonomi.

Kam bindjen se projekti i ripërcaktimit të kufijve në mes të Kosovës dhe Serbisë është kapitulli i fundit i konfliktit shqiptaro-serb dhe nuk e rehaton vetëm Kosovën dhe shqiptarët, por i rehaton edhe serbët dhe Serbinë.

Sidomos rrjedhimi i këtij projekti e që do të jetë bashkimi, krijon balancën e re në Ballkan që përfundimisht e bën të heq dorë Serbinë nga apetitet për Kosovën.

Edhe njëherë më duhet të theksoj se ky opsion nuk është i lehtë, por jam i bindur se është rruga e duhur që duhet ta ndjekim me vendosmëri. Përndryshe ne si LB tash e 11 vite po presim ndonjë opsion tjetër të na shtrohet dhe argumentohet. Por asnjë subjekt politik përveç parullave populiste nuk kanë ndonjë zgjidhje. /Albanianpost.com